Δευτέρα 26 Οκτωβρίου 2015

Η παλαιοανθρωπολογία της Κύπρου

Στοιχεία για την παλαιοανθρωπολογία της Κύπρου βρίσκουμε σε δημοσίευση του Carl Fuerst στο περιοδικό L'Αnthropologie, με τίτλο "Contribution à l'anthropologie de la population préhistorique de l'île de Chypre".

Ο Fuerst μελέτησε τα σκελετικά ευρήματα μιας Σουηδικής αρχαιολογικής αποστολής στην Κύπρο, στην οποία έλαβε μέρος. Βρέθηκαν κρανία σε τρεις νεκροπόλεις: στη Λάπηθο, στην Έγκωμη και στην (Μια) Μηλιά. Τα 80 ανήκουν στην μέση εποχή του χαλκού (2100-1600 π.Χ.) και μόνο 3 σε παλαιότερη περίοδο (3000-2100 π.Χ.). Στα τρία κρανία, το ένα είναι μεσο-δολιχοκέφαλο και τα δύο βραχυκέφαλα. Το κύριο σώμα της μελέτης αφορά στα κρανία της μέσης εποχής του χαλκού.

Στα 80 κρανία, η μεσο-δολιχοκεφαλία είναι στο 30% και η βραχυκεφαλία στο 70%. Σημαντικός αριθμός βραχυκέφαλων κρανίων εμφανίζει πλατυϊνία, δηλαδή τελείως κάθετο το πίσω μέρος του κεφαλιού. Μάλιστα, ο συγγραφέας παρατηρεί...
ισχυρή τάση υψικρανίας. Οι μετρήσεις προσωπικού δείκτη δηλώνουν μεσοπροσωπία στις περισσότερες των περιπτώσεων. Ο ρινικός δείκτης, αν και δεν είναι τόσο αξιόπιστος σε κρανία, δείχνει σημαντικό ποσοστό μεσόρρινων.

Ο Fuerst διαπιστώνει ότι ήδη από την εποχή του χαλκού στην Κύπρο κατοικεί σημαντικό ποσοστό Αρμενοειδών, που αποτελούσε τότε το κύριο φυλετικό συστατικό και της γειτονικής αυτοκρατορίας των Χετταίων. Επίσης, βρίσκει λίγους Μεσογειακούς, ενώ δολιχοκέφαλα κρανία με έντονα υπερόφρυα τόξα και περισσότερες γωνίες, λογίζονται ως Πρωτομεσογειακοί, δηλαδή Κρομανοειδείς. Αργότερα, στην εποχή του σιδήρου, ο συγγραφέας γράφει ότι ο Μεσογειακός τύπος αυξάνεται.

Από τα παραπάνω μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα για την φυλετική ιστορία της Κύπρου. Αρχικά, σε αυτήν κατοικούσαν Αρμενοειδείς, αλλά και Αλπικοί, κάτι που φαίνεται από τον υψηλό ποσοστό μεσόρρινων. Μέρος των κατοίκων ανήκαν σε Μεσογειακούς και Κρομανοειδείς, οι οποίοι ήρθαν στο νησί ως Έλληνες άποικοι. Το ποσοστό τους αυξάνεται όσο συνεχίζονται οι αποικισμοί. Οι Μεσογειακοί και οι Κρομανοειδείς φαίνεται να παρέμειναν μειοψηφία σε σχέση με τους Αλπικούς και τους Αρμενοειδείς, παρά τον πολιτιστικό εξελληνισμό του νησιού.

8 σχόλια:

  1. Οι αλπικοί θα μπορούσαν να είναι κάλλιστα οι εκτοπισμένοι Αχαιοί από την κάθοδο των Δωριέων. Επίσης οι αρμενοειδείς θα μπορούσαν να χαρακτηρίζουν τους Ετεοκύπριους. Μην ξεχνάμε οτι πολλοί απο αυτούς αφομοιώθηκαν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Είναι γεγονός ότι στην Κύπρο υπήρχαν οι λεγόμενοι Ετεοκύπριοι οι οποίοι κατοικούσαν κυρίως στο βόρειο ανατολικό τμήμα της νήσου κι είχαν επαφές με τις πόλεις της Φοινίκης. Παρόλα αυτά, τα αρχαιολογικά στοιχεία για αυτούς είναι λίγα γιατί όταν ξεκίνησε ο εποικισμός της περιοχής υπέστησαν τα ανάλογα συμπτώματα και διωγμούς.
    Αν κάποιος μελετήσει την ιστορία και τη γεωγραφία του νησιού, θα διαπιστώσει πως κυριαρχεί σε αυτό ένα ευτυχές όπως έχει αποδειχθεί φαινόμενο: Δεν μπορεί να "φιλοξενήσει" δυο αντιμαχόμενους πληθυσμούς, ούτε και να επιτρέψει ακόμα και σε ένα κυρίαρχο να φθάσει σε μεγάλους αριθμούς γιατί το ορεινό κυρίως κομμάτι του εμποδίζει τη γεωργική ανάπτυξη και περιορίζει την κατοικήσιμες εκτάσεις. Αλλά εκτός αυτού, η Κύπρος έχει μεγάλο πρόβλημα λειψυδρίας. Αυτοί είναι εξάλλου οι λόγοι, που ούτε οι Βυζαντινοί μπορούσαν να συντηρήσουν μεγάλα στρατιωτικά τμήματα εκεί, ούτε και οι Σταυροφόροι ή οι δυτικοί κατακτητές του νησιού μπόρεσαν να στηρίξουν σοβαρές φρουρές ή ακόμα και να παραμείνουν στο νησί με τις πολυπληθείς ακολουθίες τους. Ακόμα και σήμερα, οι Τούρκοι στηρίζονται στην εισαγωγή υδάτων από τη Μ.Ασία για να συντηρούν τον αριθμό των εποίκων του ψευδοκράτους.

    Επίσης, θα ήθελα να παρατηρήσω και ακόμα κάτι. Ο πρωτομεσογειακός ΚΜ, δηλ ο τραχύς μεσογειακός, είναι επίσης μεσόρρινος και σε πολλές περιπτώσεις έχει και τάσεις για βραχυκεφαλία. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι ασυνήθιστο και παρουσιάζεται κι σε άλλους απομονωμένους νησιωτικούς πληθυσμούς όπως στο Αιγαίο ανατολικά και δυτικά στη Σαρδηνία, τη Σικελία και τη Μασσαλία.
    Επομένως, θα μπορούσαν πολλοί από τους μεσοκέφαλους-βραχυκέφαλους και μεσόρρινους να ταξινομούνται ανάλογα. Όπωσδήποτε βέβαια, τα κρανία τους δεν θα παρουσίαζαν ούτε υψικρανία, ούτε και πλατυϊνία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα. Θα ήθελα να μου παραθέσεις ένα λινκ με κάποιον Μεσογειακό/ΚΜ, που παρουσιάζει βραχυκεφαλία. Ευχαρισυώ.

      Διαγραφή
    2. Δεν έγραψα πως υπάρχει μεσογειακός ή ΚΜ, με βραχυκεφαλία. Αλλά πως υπάρχουν πολλές περιπτώσεις πληθυσμών που ταξινομούνται στον συγκεκριμένο ΚΜ τύπο τον χαρακτηριζόμενο εδώ ως "πρωτομεσογειακό", οι οποίοι παρουσίασαν μια αύξηση στον κεφαλικό τους δείκτη. Είχαν δηλ, τάσεις για βραχυκεφαλία όπως ακριβώς έγραψα και στο προηγούμενό μου σχόλιο. Ο Lundman μάλιστα, παρατήρησε πως ο ΚΔ ατόμων που ανήκουν στον τύπο αυτό αυξανόταν όσο περνούσε από τα πεδινά κοντά στα Πυρηναία προς τα ορεινά. Διαδικασία που επαναλαμβανόταν καθώς προχωρούσε και στα Γαλλικά εδάφη (όπου ως γνωστόν κατοικούν κυρίως αλπικοί). Το ίδιο συνέβη και στους ορεινούς πληθυσμούς της Σαρδηνίας και της Καλαβρίας, αλλά και στα μικρά νησιά του Αιγαίου. Γεγονός που απέδωσε στην τάση του για παιδομορφισμό (infantisation είναι ο αγγλικός όρος που χρησιμοποιείται), από την οποία μάλιστα και προέκυψε ως άμεσος συγγενής τύπος του παλαιο-ατλαντικού ΚΜ). Η τάση αυτή λοιπόν φαίνεται πως γινόταν πιο έντονη όταν οι πληθυσμοί αυτοί απομονώνονταν σε ένα νησί ή σε ορεινές περιοχές.
      Πάμε τώρα παρακάτω. Έχουμε ως δεδομένο πως ο τρόπος μετρήσεων του Deniker θεωρεί άτομα με ΚΔ 80-82 ως μεσοκέφαλα. Ενώ οι περισσότεροι μελετητές (όπως πιθανότατα ο Γάλλος που έκανε τις έρευνες στην Κύπρο) θα τα χαρακτήριζαν ως βραχυκέφαλα ή ελαφρώς βραχυκέφαλα. Στην περίπτωση αυτή λοιπόν, η οποία εμπίπτει επίσης με σαφήνεια ακόμα και στα όρια του στατιστικού σφάλματος, ένας "πρωτομεσογειακός" ΚΜ με ΚΔ μεταξύ αυτών των πλαισίων μπορεί και να χαρακτηριζόταν ακόμα και ως οριακά βραχυκέφαλος. Βέβαια, οι πραγματικά βραχυκέφαλοι τύποι, όπως πχ ο αλπικός, συνήθως έχουν ΚΔ>84. Σημασία όμως έχει, κι αυτό παρατήρησα, πως ένας τύπος ο οποίος έχει ΚΜ χαρακτηριστικά, είναι είτε οριακά λεπτόρρινος είτε μεσόρρινος, με ΚΔ από 76 ως 80κάτι δεν είναι απαραίτητα αλπικός. Διότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να ανήκει σε αυτό τον πρωτομεσογειακό ΚΜ τύπο.

      Διαγραφή
  3. Μόνο Αρμενοειδείς διαβάζω, λες και οι Διναρικοί δεν είναι βραχυκέφαλοι, δεν έχουν πλατυϊνία και υψικρανία...Τον Coon δεν τον πολυβάζεις, γιατί άραγε; Εδώ μας μιλάει για Διναρικούς Κύπριους και όχι Αρμενοειδείς.



    Cyprus, an early center of maritime Bronze Age activity, is today inhabited by a Graeco-Turkish population, in which the Greeks, both linguistically and in religion, are the reponderant element.149 The living Cypriots are, like their Dinaric forebears, moderately tall, with a mean stature of 169 cm.; they are moderately brachycephalic, with a mean cephalic index of 82.5, and their anthropometric character in general is fully Dinaric. Slightly more than half of the Cypriots have brown eyes, and of the others the majority are greenish-brown. Thirty-five per cent have black hair, most of the others, dark brown. On the basis of available nformation, it is possible to admit both Greek and Turkish influences in a physical sense, while the major inheritance must be from the Cypriots of the Bronze Age.

    http://s1.zetaboards.com/anthroscape/single/?p=1836347&t=4559674

    http://www.theapricity.com/snpa/chapter-XII18.htm

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. The evidence of the racial composition of the Copper Age sailors who reached Italy and the Italian islands is simple and direct. The moderately tall, long-headed, mid narrow-nosed Megalithic people who were implanted, during the Late Neolithic, upon the smaller Mediterranean type which had preceded them, were followed, during the Aeneolithic by other, of the same kind, in the company of equally tall brachycephals. The latter resembled the people of the same Dinaric head form in Cyprus, Crete, and the Aegean, and without doubt formed a westward extension of the same movement.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. In the Copper Age groups from mainland Spain and Portugal, the old long-headed types overwhelmingly prevail: out of one hundred and thirtyfour crania, which represent all that could be assembled for this survey, only fifteen, or nine per cent, were brachycephalic.41 If one includes Ariege, Basses Pyrenees, and Aveyron in the south of France, twenty-eight crania may be added, of which only two are brachycephalic.42 One of these, from a site near the city of Narbonne, possesses all of the cranial and facial features typical of the Bronze Age brachycephals of Cyprus, Italy, and the Italian islands. In few of the Spanish instances are extensive details given, but it is probable that the brachycephalic crania there are also of the same type.

    http://www.theapricity.com/snpa/chapter-V5.htm

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. The skeletal record can, in part, supplement the evidence of reconstructed history. Six skulls from Hagias Kosmas near Athens represent the period of amalgamation of Neolithic Mediterranean, Danubian, and Cycladic elements, between 2500 and 2200 B.C.21 Three are dolichocephalic, one mesocephalic, and two brachyceplialic. The faces of all are narrow, the noses leptorrhine, the orbits high. One may conclude that a Cretan type of Mediterranean and the Cypriote Dinaric form were both present.

    Forty-one Late Helladic skulls, dated between 1500 and 1200 B.C., and coming likewise from Argolis, may include those of some of the "divineborn" invaders. Among these, one-fifth are brachycephalic, and apparently largely of the Cypriote Dinaric type.

    http://www.theapricity.com/snpa/chapter-V4.htm

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Οι διαχειριστές του ιστολογίου δεν φέρουν καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών τους.